Ogólnie o mieście

Sosnowiec to miasto położone w województwie śląskim, w południowej Polsce. Należy do subregionu Zagłębia Dąbrowskiego, historycznej części zachodniej Małopolski. Leży nad trzema rzekami: Białą Przemszą, Czarną Przemszą oraz Brynicą. Wchodzi w skład Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.

Całkowita powierzchnia miasta to 91,06 km², a liczba ludności według stanu na koniec 2018 roku wynosiła 202 036 (dane za Głównym Urzędem Statystycznym). Daje to Sosnowcowi 16. miejsce w rankingu najludniejszych miast w Polsce i 3. pozycję w województwie śląskim za Katowicami oraz Częstochową.

Historia Sosnowca jako miasta

Sosnowiec był pierwszą osadą Generalnego Gubernatorstwa, która otrzymała prawa miejskie po Powstaniu Styczniowym. Wcześniej na tym terenie istniała posiadająca prawa miejskie przez krótki czas osada Modrzejów, obecnie jedna z dzielnic miasta. Jeszcze w trakcie Powstania Styczniowego na terenie Sosnowca funkcjonowała polska administracja w urzędach, a także w sądach. Duży rozwój miasta w XIX wieku wiązał się z koleją. W połowie XIX wieku tereny obecnego Sosnowca znalazły się na szlaku kolei warszawsko-wiedeńskiej, a w 1859 roki powstał dworzec kolejowy, obecnie jedna z najbardziej atrakcyjnych architektonicznie budowli w mieście. W drugiej połowie XIX wieku duży rozwój przemysłu na terenie osad tworzących Sosnowiec miał związek z przybyciem na te tereny saksońskich rodów Dietlów i Schönów.

W 1902 roku, gdy Sosnowcowi nadane zostały prawa miejskie, zamieszkiwało go około 60 tysięcy osób. W skład miasta weszły wówczas osady:

  • Kuźnica,
  • Ostra Górka,
  • Pogoń,
  • Radocha,
  • Sielec,
  • Stary Sosnowiec

Gospodarka Sosnowca

Od początku swego istnienia Sosnowiec był związany z przemysłem, a podobnie jak w przypadku ościennych miast w konurbacji górnośląskiej, dużą rolę odgrywał przemysł ciężki, w tym górnictwo, co wynikało z uwarunkowań surowcowych tego terenu. Surowce naturalne, zwłaszcza w postaci węgla kamiennego, zostały odkryte jeszcze w XIX wieku, co w połączeniu z korzystnym położeniem miasta na skrzyżowaniu nie tylko szlaków kolejowych, ale także rozwijającej się stopniowo sieci drogowej, zapewniało dobre warunki do rozwoju przemysłu i transportu wydobycia. W historii miasta na terenie Sosnowca istniało ponad 40 kopalń węgla kamiennego. Okres wzrostu znaczenia przemysłu ciężkiego wiązał się także z przyłączaniem do Sosnowca kolejnych miejscowości i przyrostem liczby mieszkańców, która szczytowy moment osiągnęła w 1987 roku. Wówczas według oficjalnych danych miasto zamieszkiwało prawie 260 tysięcy ludzi.

Po upadku PRL zaczęła następować stopniowa zmiana profilu miasta. Kolejne kopalnie były zamykane, a Sosnowiec w coraz większym stopniu przekształcał się w miasto o charakterze usługowym. Zamknięcie ostatniej działającej kopalni nastąpiło w 2014 roku. Obecnie gospodarka opiera się w dużym stopniu na działalności usługowej, w tym szczególnie na handlu.

Atrakcje turystyczne Sosnowca

Do najbardziej znanych świeckich budowli na terenie Sosnowca należą tamtejsze zamki i pałace, w dużej mierze związane z historią rodów saksońskich, które wywarły ogromny wpływ na rozwój miasta. Najbardziej znany jest jednak Zamek Sielecki, położony w dzielnicy Sielec, który uważa się za najstarszą budowlę Sosnowca. Według niektórych źródeł mógł powstać w XV wieku i miał wówczas charakter obronny. Obecnie jest siedzibą jednej z instytucji kulturalnych i odbywają się w nim koncerty oraz wystawy.

Najważniejsze budowle Sosnowca:

  • Zamek Sielecki - najstarszy budynek miasta,
  • Bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny - katedra katolickiej diecezji sosnowieckiej,
  • budynek dworca Sosnowiec Główny - klasycystyczna budowla z połowy XIX wieku, zbudowana według projektu Henryka Marconiego,
  • Pałac Schönów w dzielnicy Środula - obecnie siedziba Muzeum Zagłębia,
  • Pałac Oskara Schöna przy ul. 1 Maja - eklektyczny budynek o neogotyckim wykończeniu, obecnie siedziba sądu,
  • neobarokowy Pałac Dietla w dzielnicy Pogoń

Jednym z bardziej charakterystycznych miejsc należących administracyjnie częściowo do Sosnowca jest tzw. Trójkąt Trzech Cesarzy. Do 1915 roku było to faktyczne miejsce zbiegu granic trzech imperiów - Austrii, Prus i Rosji. Granica przebiegała na terenie pomiędzy trzema przepływającymi w okolicy rzekami - Białą Przemszą, Czarną Przemszą i Przemszą. Teren położony jest obecnie w granicach Sosnowca i sąsiednich Mysłowic.

Infrastruktura transportowa

Sosnowiec jest miastem dobrze skomunikowanym, znajdującym się na skrzyżowaniu szlaków drogowych oraz kolejowych. Przez jego teren przechodzą ekspresowe drogi S86 oraz S1, a także drogi krajowe oznaczone numerami 94 i 79. Na rozwój miasta w XIX wieku wpłynęło doprowadzenie do niego jednej z odnóg Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Centrum miasta jest bezpośrednio połączone specjalnymi autobusami z oddalonym o niespełna 30 kilometrów międzynarodowym portem lotniczym Katowice-Pyrzowice. Miasto posiada także dość dobrze rozwinięte linie lokalnego transportu zbiorowego dzięki połączeniom z okolicznymi miastami konurbacji górnośląskiej, wynikającym z członkostwa w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Zrzeszone w niej miasta wspólnie organizują komunikację autobusową, tramwajową, a także we współpracy z Kolejami Śląskimi transport kolei podmiejskich.